ارزیابی پتانسیل انتقال مجدد در وضعیت کاهش منبع در ارقام زراعی گندم ایران

ذخایر ساقه از منابع مهم تأمین کنندۀ مواد پرورده در وضعیت کاهش منابع فتوسنتزی محسوب می شوند. هدف تحقیق حاضر، تعیین پتانسیل انتقال مجدد به عنوان عامل مهم ثبات عملکرد در وضعیت تنش های محیطی و نیز سازوکار جبرانی در ارقام زراعی گندم با درجات مختلف محدودیت منبع در وضعیت کاهش منبع بود. ازاین رو مطالعۀ حاضر در دو آزمایش جداگانه، در سال زراعی 1389 در مزرعۀ تحقیقاتی دانشگاه تهران اجرا شد. آزمایش اول به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی بود که در آن 36 رقم گندم، فاکتور اصلی؛ و سه شدت حذف برگ شامل شاهد (nd)، حذف همۀ برگ ها (fd) و حذف همۀ برگ ها به جز برگ پرچم (pd)، فاکتور فرعی بود. آزمایش دوم به صورت طرح بلوک کامل تصادفی شامل 36 رقم گندم و حذف فتوسنتز جاری بود. حذف برگ و حذف فتوسنتز جاری در مرحلۀ 15 روز بعد از گلدهی انجام گرفت. نتایج نشان داد که متوسط کاهش وزن دانه در تیمارهای pd و fd به ترتیب 8 و 22 درصد بود. رقم فونگ نیز بیشترین عملکرد دانه در وضعیت تیمارهای pd و fd را داشت. عموماً ارقامی که دارای ذخیره سازی بیشتری بودند واکنش کمتری به حذف برگ نشان دادند. همچنین تنوع گسترده ای در مقدار انتقال مجدد ارقام مشاهده شد و رقم کراس شاهی بیشترین انتقال مجدد را داشت. مشارکت ذخایر ساقه در عملکرد دانه به طور میانگین 36 درصد بود.